Estetyka jedzenia a doznania smakowe
Podczas jedzenia wykorzystuje się nie tylko zmysł smaku, dotyku i węchu, ale również wzroku. To właśnie wrażenia wzrokowe odczuwamy jako pierwsze – najpierw widzimy, jak danie się prezentuje, a dopiero później dociera do nas jego zapach i smak. Estetyka potrawy zwiększa zadowolenie z posiłku, a w efekcie sprawia, że możemy zjeść go chętniej i więcej. Nauką pomagającą lepiej zrozumieć wybory i doświadczenia żywieniowe jest neurogastronomia. To właśnie ona bada, jak kolory, dźwięki, kształty jedzenia, ale też talerzy, sztućców czy opakowań artykułów spożywczych wpływają na doznania smakowe.
Okrągły czy kwadratowy? Kształt talerza ma znaczenie
Akcesoria, z których pijemy i jemy, w dużym stopniu wpływają na postrzeganie przez nas żywności. Niektóre cechy sensoryczne konkretnych przedmiotów wzmacniają doświadczenia żywieniowe. Na przykład, kawa w ulubionym kubku wydaje się smakować lepiej niż taki sam napar w filiżance, względem której mamy neutralne skojarzenia i wrażenia.
Dużą rolę odgrywa kształt – okrągły kojarzy się ze słodkością, z kolei ostry i kanciasty z goryczą i kwaśnym smakiem. Z tej przyczyny kształt, jaki ma talerz, miska czy serwis kawowy może wpływać na odczucia smaku potraw, a nawet w pewnym stopniu zmieniać ich postrzeganie. Wykazano, że dania serwowane na kanciastych, kwadratowych talerzach są odbierane jako bardziej gorzkie niż te podawane na naczyniach okrągłych.
Ciężar sztućców a wrażenia smakowe
Duże znaczenie dla odbioru smaku potraw ma też ciężar zastawy stołowej. Zauważono, że jedzenie spożywane za pomocą metalowych, a przez to ciężkich sztućców jest postrzegane jako lepsze jakościowo niż to jedzone łyżką bądź widelcem plastikowym, stylizowanym na metalowy. Ciężkie sztućce pojedyncze wpływają na odbiór posiłku – wywołują wrażenie, że potrawa jest bardziej wykwintna i atrakcyjniejsza.
Rozmiar naczyń a wielkość porcji
Na wrażenia żywieniowe wpływa też wielkość talerzy. W jednym z badań analizowano wielkość porcji lodów nakładanych na naczynia o różnym rozmiarze. Wykazano, że osoby, które otrzymały większe miski, nakładały ponad 30% więcej deseru niż ci, którzy dostali mniejsze naczynia. Ta sama ilość jedzenia znajdująca się na dużym talerzu jest postrzegana jako mniejsza niż nałożona do małego naczynia.
Kolor naczyń wpływa na odbiór smaku
Równie istotna jest barwa naczyń i opakowań. Smak potraw podawanych na białych talerzach jest postrzegany jako bardziej intensywny, słodszy i przyjemniejszy niż dań nakładanych na talerze czarne. Zauważono też, że produkty znajdujące się w niebieskich opakowaniach są odbierane jako zdrowsze, a ich smak słodszy i bardziej intensywny niż tych samych produktów w pudełkach czerwonych. Jako zdrowsze postrzegane są też artykuły spożywcze w opakowaniach w jasnych i mniej nasyconych barwach.
